وقتی دندانی دچار پوسیدگی یا فرسودگی می شود، به ناچار باید آن را پر کرد. امروزه دندانپزشک ها برای پر کردن دندان، از یکی از دو ماه آمالگام یا رزین کامپوزیت استفاده می کنند. هر کدام از این دو ماده، از نظرات مختلفی دارای برتری ها و ضعف هایی هستند. با شناختن مزایا و معایب هرکدام از این مواد خواهید توانست بین یکی از آن ها برای پر کردن دندانتان انتخاب کنید. در مقاله ای که پیش روی شماست قصد داریم به بررسی تفاوت های کامپوزیت و آمالگام برای پر کردن دندان بپردازیم.
کامپوزیت دندان چیست؟
کامپوزیت حاوی موادی مخلوط از سرامیک و پلاستیک است که رنگی بسیار شبیه به دندان دارد و می توان از آن برای پر کردن حفره های دندان استفاده کرد. کامپوزیت ونیر یکی از انواع کامپوزیت است که بیشتر برای اعمال زیبایی مورد استفاده قرار می گیرد. بعد از این که مواد کامپوزیت روی دندان ریخته شدند، با استفاده از یک نور آبی مخصوص سفت می شوند. اکثر افرادی که کامپوزیت را به آمالگام ترجیح می دهند، علت این موضوع را شباهت ظاهری آن به دندان های طبیعی ذکر کرده اند. کامپوزیت تقریبا از دهه 60 استفاده می شود، نسبت به آمالگام جدیدتر است و در سال های اخیر توانسته جای آمالگام را در بسیاری از کلینیک های دندانپزشکی بگیرد.
آمالگام چیست؟
آمالگام در لغت به معنای مخلوط چند فلز است. این ماده بیش از 150 سال است که در دندان پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. در آمالگام فلزاتی نظیر جیوه، قلع، مس و نقره وجود دارند. ترکیب این فلزات پایدار است و دوام بالایی دارد به همین جهت برای پر کردن دندان ها مورد استفاده قرار می گیرد. از آن جایی که جیوه یک فلز سمی است، برای خیلی ها این سوال پیش می آید که آیا آمالگام نیز سمی است یا خیر؟ در پاسخ باید گفت تحقیقات زیادی درباره استفاده از این ماده در افراد بالغ و کودکان بالای شش سال نشان داده است که آمالگام تاثیری بر روی سلامت فرد نمی گذارد. سازمان غذا و داروی آمریکا و جامعه دندانپزشکان آمریکا نیز این ماده را سمی نمی دانند و آن را به عنوان عنصری فاقد خطر تایید کردند.
مزایای استفاده از کامپوزیت برای پر کردن دندان
مهم ترین مزایایی که می توان برای کامپوزیت ذکر کرد موارد زیر هستند:
- کامپوزیت کاملا همرنگ با دندان های طبیعی است به همین خاطر استفاده از آن مورد توجه کسانی که به زیبایی دندانشان اهمیت می دهند قرار می گیرد.
- برای استفاده از کامپوزیت برای پر کردن دندان، لازم نیست بخش زیادی از دندان تراشیده شود. تنها بعد از تراشیدن بخش آسیب دیده، مواد کامپوزیت به دندان می چسبند و حفره های آن را پر می کنند.
- پر کردن دندان با کامپوزیت زمان زیادی نمی گیرد و در یک نوبت مراجعه به دندان پزشکی می توان این کار را انجام داد.
- فرقی نمی کند حفره بوجود آمده بزرگ باشد یا کوچک، همچنین فرقی ندارد دندان جلو باشد یا عقب، به هر حال با استفاده از کامپوزیت می توان آن را پر کرد.
- رزین کامپوزیت به خوبی با مینای دندان ترکیب می شود و پرشدگی حاصله به راحتی شل نخواهد شد.
- رزین کامپوزیت بین 5 تا 10 سال ماندگار ی دارد که با توجه به مزایای آن طول عمر نسبتا بالایی است.
مزایای استفاده از آمالگام برای پر کردن دندان
مهم ترین مزایایی که می توان برای آمالگام برشمرد را در زیر آورده ایم:
- اولین مزیت آمالگام، طول عمر بالای آن است. در صورتی که از پرشدگی با آمالگام به خوبی مراقبت شود، می تواند تا بیش از 10 سال ماندگاری داشته باشد.
- آمالگام به خوبی درزهای دندان را پر کرده و با این کار از ایجاد پوسیدگی در دندان پیشگیری می کند.
- از آنجایی که آمالگام استحکام زیادی دارد، از آن برای پر کرد حفره های نسبتا بزرگ استفاده می شود.
- آمالگام سریع سفت می شود. به همین خاطر کودکان و بیمارانی که نیازهای ویژه ای دارند حین پرکردن دندان با آمالگام، استرس کمتری متحمل خواهند شد.
معایب استفاده از کامپوزیت برای پر کردن دندان
استفاده از کامپوزیت دندان معایبی نیز به همراه دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:
- کامپوزیت نسبت به آمالگام حساسیت بیشتری هنگام جویدن غذا ایجاد می کند.
- کامپوزیت رنگ پذیر است و برای این که تغییر رنگ ندهد باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کرد.
- در صورتی که کامپوزیت ترک های ریز و درشت بخورد، باکتری ها به عمق دندان نفوذ و ایجاد پوسیدگی می کنند.
- طول عمر کامپوزیت از آمالگام کمتر و هزینه آن گرانتر است.
- پر کردن دندان با کامپوزیت نسبت به آمالگام زمان بیشتری نیاز دارد.
معایب استفاده از آمالگام برای پر کردن دندان
در زیر مهم ترین معایب استفاده از آمالگام را بیان می کنیم:
- اصلی ترین ایرادی که به آمالگام وارد می کنند، ظاهر ناخوشایند و رنگ آن است.
- آمالگام از جنس فلز است و به عنوان رسانای سرما و گرما نیز عمل می کند. به همین خاطر بسیاری از افراد هنگام خوردن غذا یا نوشیدنی های سرد با حساسیت روبه رو می شوند. معمولا حساسیت بعد از پر کردن دندان وجود دارد و بعد از مدتی از بین خواهد رفت.
- برای پر کردن دندان با آمالگام، باید حجم زیادی از دندان تراشیده شود. از آنجایی که این موضوع غیر قابل بازگشت است، برای خیلی ها خوشایند نیست.
- در مواردی نادر، ممکن است فرد به فلزات درون ترکیب آمالگام حساسیت داشته باشد و به آن واکنش نشان دهد.
- احتمال ترک خوردن آمالگام با انبساط و انقباض شدید وجود دارد.
پر کردن دندان با کامپوزیت یا آمالگام، کدام بهتر است؟
این سوالی است که نمی توان به آن تنها یک پاسخ داد. این که کامپوزیت یا آمالگام برای پر کردن دندان بهتر است، بسته به انتظارات شخصی که قرار است دندانش پر شود دارد. علاوه بر این، شرایط دندانی نیز در این زمینه تعیین کننده است و شاید دندان پزشک بعد از معاینه توصیه به استفاده از یکی از این دو مورد کند. به طور کل پیشنهاد می شود، دندان های جلویی با کامپوزیت و دندان های عقب و آسیا با آمالگام پر شوند.
برای کسانی که ظاهر برایشان اهمیت زیادی دارد و حاضرند هزینه بیشتری هم بپردازند، کامپوزیت گزینه بهتری است، اما کسانی که به دنبال دوام و استحکام بیشتر پرشدگی هستند بهتر است به سراغ آمالگام بروند. همانطور که در بخش مزایا و معایب بیان کردیم برای پر کردن دندان با آمالگام نیاز است که بخش زیادی از دندان تراشیده شود ولی برای پر کردن دندان با کامپوزیت تنها بخش خراب دندان تراشیده خواهد شد. به همین خاطر کسانی که دوست ندارند بخش زیادی از دندان طبیعی خود را از دست بدهند، کامپوزیت را ترجیح می دهند.
سخن پایانی
هم کامپوزیت و هم آمالگام، سالهاست که برای پرکردن دندان مورد استفاده قرار می گیرند و امتحان خود را پس داده اند. ولی در این میان آنچه بیش از همه چیز اهمیت دارد تشخیص دندان پزشک و نظر اوست. دندانپزشک های باتجربه، سال هاست که در این زمینه فعال هستند و نتیجه کار با هر دوی این مواد را در این سال ها دیده اند، پس اگر با توجه به شرایط دهان و دندان شما توصیه به استفاده از یکی از این دو ماده کردند حتما به آن توجه کنید.