یکی از بیماری های شایع دهان و دندان پوسیدگی دندان است. این بیماری توسط نوعی باکتری به وجود می آید و با روش های ساده ای قابل درمان است. بعد از اینکه پوسیدگی دندان با یکی از روش های درمانی برطرف شد برای پر کردن دندان و ترمیم کامل آن از ماده های آمالگام یا کامپوزیت استفاده می شود هر کدام از این دو ویژگی های خاص خود را دارند و دارای مزایا و معایبی هستند که باعث می شود بیماران یکی از آنها را انتخاب کنند. در مقاله های دیگری به طور مفصل درباره کامپوزیت دندان توضیح دادیم و در این مطلب قرار است به بررسی آمالگام ویژگی ها و انواع آن بپردازیم.
آمالگام دندانی چیست؟
بیایید ابتدا با چیستی آمالگام دندانی آشنا شویم آمالگام در واقع از ترکیب چند فلز به دست آمده است. فلز اصلی به کار رفته در آمالگام جیوه است که ۵۰ درصد از وزن آن را تشکیل می دهد مس، نقره و قلع، باقی فلزاتی هستند که در این ماده به کار رفته‌اند. آمالگام با دندان طبیعی همرنگ نیست و رنگی شبیه به نقره دارد به همین خاطر آن را فیلر نقره نیز می نامند. همرنگ نبودن آمالگام با دندان های طبیعی یک نکته منفی برای آن به حساب آمده و باعث محبوبیت بیشتر کامپوزیت دندان شده است.
از آمالگام بیش از صد سال است که برای پر کردن حفره های دندان استفاده می شود. دلیل اصلی وجود دارد که بیماران، آمالگام را بر مواد دیگر برای پر کردن دندان ترجیح می‌دهند علت اول ماندگاری طولانی مدت آن و علت دوم ارزان‌تر بودن آن است.
آیا آمالگام دندانی ایمن است؟
به خاطر وجود نام جیوه در میان مواد سازنده آمالگام ممکن است برخی احساس کنند که این ماده نا ایمن است حقیقت این است که آمالگام تاکنون مورد تایید سازمان‌های بهداشتی در دنیا بوده و موارد خاصی از ایجاد خطر از آن گزارش نشده است. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۷ سازمان غذا و داروی آمریکا اعلام کرد استفاده از این ماده برای افراد ۶ سال به بالا خطری ندارد. استنشاق و تنفس بخارهای جیوه ممکن است برای گروه های خاصی از افراد مضر باشد ولی خوردن و بلعیدن ذرات کوچک آن برای سلامتی خطرناک نیست. امروزه آمالگام با استانداردهای سختگیرانه تولید می شود که این مسئله باعث اطمینان خاطر مصرف کنندگان است به طور کل مطالعات بر روی افرادی که آمالگام برای پر کردن دندان‌های آنها استفاده شده است، نشان می‌دهد که هیچ شاهد قطعی برای اثرات مضر این پرکردگی بر سلامتی وجود ندارد.
یک نکته درباره جیوه این است که وقتی با فلزات دیگر که در ترکیب آمالگام قرار دارند ترکیب می‌شود، تبدیل به ماده ای امن و پایدار خواهد شد و خطرات آن وقتی به عنوان یک آلیاژ در دهان قرار می گیرد از بین خواهد رفت. علت استفاده از جیوه در آمالگام این است که جیوه مواد پر کننده را انعطاف پذیرتر می کند جیوه همچنین به زودتر سفت شدن مواد و افزایش تحمل آن ها در برابر نیروی جویدن طی سال های متمادی کمک کند.
علت استفاده از جیوه در آمالگام این است که جیوه مواد پر کننده را انعطاف پذیرتر می کند جیوه همچنین به زودتر سفت شدن مواد و افزایش تحمل آن ها در برابر نیروی جویدن طی سال های متمادی کمک کند.
انواع آمالگام
با توجه به غلظت مواد به کار رفته در آن به انواع مختلفی تقسیم می شود که آمالگام های کم مس و پر مس، آمالگام کروی و آمالگام ادمیکس از جمله آنها هستند. اگر محتوای مس به کار رفته در آمالگام کمتر از ۱۲ درصد باشد به آن آمالگام پر مس می گویند.
امروزه آمالگام های جدیدی تولید می شوند که مقدار جیوه آنها کمتر است این آمالگام ها دارای ایندیوم یا گالیوم هستند. با این حال آمالگام‌های جدید از نظر کیفیت و دوام قابل مقایسه با آمالگام هایی که در طول این سال ها مورد استفاده قرار گرفته است نیستند به همین خاطر دندانپزشک ها معمولاً از آمالگام هایی که بالاتر ذکر کرده‌ایم استفاده می کنند.
آمالگام چه مزایایی دارد؟
استفاده از آمالگام مزایایی به همراه دارد که باعث شده است ۱۰۰ سال به عنوان ماده پر کننده دندان مورد استفاده قرار بگیرد به طور کل مزایای آمالگام را می توان به سه مورد اصلی تقسیم کرد که در ادامه آنها را شرح می دهیم:
استحکام و ماندگاری
آمالگام اگر به خوبی از آن محافظت شود می تواند برای ۲۰ سال سالم بماند که این موضوع یکی از مزیت های اصلی آن به شمار می رود استحکام آمالگام دلیلی است که باعث شده دندانپزشک ها برای پر کردن دندان های آسیا و پرکردگی های وسیع از این ماده استفاده کنند. همچنین استفاده از آمالگام به همین دلیل به کسانی که به دندان قروچه مبتلا هستند بیشتر توصیه می شود.
مهروموم کردن درزها
انعطاف پذیری آمالگام باعث می شود این ماده بتواند به خوبی درزهای ایجاد شده در دندان را پر کند. فایده این موضوع در این است که آمالگام جلوی نفوذ مواد پوسیدگی زا و باکتری ها را به بخش های عمیق دندان می گیرد که این عوامل در واقع ایجاد کننده بیماری هایی مانند پوسیدگی دندان هستند.
ارزان بودن
آمالگام تقریباً ارزان ترین راه های پر کردن دندان ها و درمان حفره و پوسیدگی دندان به حساب می آید ترکیب این مقرون به صرفه بودن با دوام و ماندگاری آمالگام مهم ترین علتی است که بسیاری این ماده را برای پر کردن دندان انتخاب می کنند.
آمالگام چه معایبی دارد؟
آمالگام معایبی نیز دارد که باعث می شود بسیاری از افراد در میان مواد پر کننده به سراغ کامپوزیت دندان بروند این معایب چه هستند؟ در ادامه به شرح آنها خواهیم پرداخت.
عدم همرنگی با دندان
کامپوزیت دندان می‌تواند زیبایی لبخند را تحت تاثیر قرار دهد مسئله زیبایی و ظاهر خوشایند برای بسیاری از مردم مهم است به همین خاطر برخی علی رغم توصیه دندانپزشک به پر کردن دندان با آمالگام ترجیح می دهند از کامپوزیت دندان استفاده کنند.
خاصیت رسانایی
از آنجایی که آمالگام فلز است نسبت به کامپوزیت دندان سرما و گرما را بیشتر منتقل می‌کند. البته حساسیت به سرما و گرما نوشیدنی های سرد و گرم برای بعد از نصب آمالگام برای مدت محدودی ادامه خواهد داشت و از بین خواهد رفت یا کم خواهد شد.
احتمال وجود حساسیت
این مورد نادر است ولی برخی ممکن است به مواد فلزی استفاده شده در آمالگام حساسیت نشان دهند که در این صورت با گفتن علائم به دندانپزشک وی نسبت به تعویض پرکردگی دندان اقدام می کند. کسانی که به فلزی مانند جیوه حساسیت دارند، باید پیش از انجام پر کردن دندان با آمالگام با دندانپزشک خود در این رابطه صحبت کنند تا تست حساسیت به آمالگام برای آنها انجام شود. این افراد می توانند از شیوه های دیگری مانند کامپوزیت دندان استفاده کنند.
آیا می‌توان آمالگام را از دندان خارج کرد؟
آمالگام را می توان از دندان خارج کرد اما در صورتی که دندان سالم است و زیر پرکردگی پوسیدگی خاصی وجود ندارد، خارج کردن آمالگام توصیه نمی شود زیرا برداشتن بی دلیل پرکردگی های سالم می تواند ساختار دندان را دچار آسیب کند. به همین دلیل زنان باردار یا شیرده و کودکان باید به منظور پیشگیری از هرگونه بیماری از انجام این کار خودداری کنند تنها در صورتی برداشتن آمالگام توصیه می شود که یک دندانپزشک متخصص انجام این کار را درست بداند.
سخن پایانی
مهم ترین رقیب آمالگام برای پر کردن دندان در حال حاضر کامپوزیت دندان است که به صورت گسترده در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. برتری اصلی کامپوزیت دندان همرنگ بودن آن با دندان هاست که از جهت زیبایی اهمیت زیادی دارد. در این مقاله سعی کردیم همه موارد مربوط به آمالگام و انواع آن را مورد بررسی قرار دهیم. اگر به دنبال استفاده از ماده ای مستحکم، با دوام و ارزان برای پر کردن دندانتان هستید آمالگام گزینه خوبی برای شماست. هر سوالی در رابطه با آمالگرام و پر کردن دندان داشتید می توانید در بخش کامنت‌ها از ما بپرسید.