دهان و دندان انسان به گونه ای طراحی شده است که در صورت از دست دادن چند دندان، استخوان فک شروع به تحلیل رفتن می کند. در صورت اقدام دیرهنگام برای جایگزین کردن دندان های از دست رفته، این آسیب مدام بیشتر خواهد شد. علاوه براین نداشتن دندان کافی بر رژیم غذایی شخص نیز اثر می گذارد. جدای از مسئله سلامت جسمی، داشتن دندان هایی زیبا تاثیر بسیار زیادی بر اعتماد بنفس همه ما دارد. این مقدمات را بیان کردیم تا اهمیت وجود دندان در دهان را یادآوری کنیم. اول از همه باید با رعایت بهداشت دهان و دندان، از بروز آسیب در دندان ها جلوگیری کرد. با این حال اگر کسی باز هم دندانش را از دست داد باید به فکر راهی برای جایگزین کردن آن باشد. امروزه یکی از متداول ترین راه ها برای پر کردن جای خالی دندان، کاشت دندان است. این کار به روش های مختلفی انجام می شود که هرکدامشان مزایا و معایبی دارند. در این مطلب قرار است به معرفی همه این روش ها بپردازیم.
برای کاشت دندان چه روش هایی وجود دارد؟
ایمپلنت دندان، بریج دندان و دندان های مصنوعی سه روشی هستند که برای کاشت دندان مورد استفاده قرار می گیرند. وقتی به دندانپزشک متخصص مراجعه می کنید او با بررسی شرایط دهان و دندانتان به شما یکی از این روش ها را پیشنهاد می دهد. نمی توانیم به صورت قاطعانه بگوییم یکی از این روش ها از روش های دیگر بهتر است چرا که هرکدامشان مزایا و معایبی دارند و بسته به شرایط فرد یکی از آن ها برای او بهتر خواهد بود. پس این مسئله نسبی است و نمی توان نسخه یکسانی برای همه افراد تجویز کرد. در ادامه با جزئیات این روش ها را بررسی می کنیم.
کاشت دندان با استفاده از روش ایمپلنت
ایمپلنت یکی از موثرترین و ایمن ترین راه های کاشت دندان است. دندانی که با روش ایمپلنت کاشته می شود، از استحکام و زیبایی بالایی برخوردار است. بسته به مواد استفاده شده در روش ایمپلنت، دندانی که با این روش در دهان قرار می گیرد کاملا شبیه به دندان های طبیعی است. در عمل ایمپلنت از فلز تیتانیوم استفاده می شود که با استخوان بدن انسان سازگار است و در فرایند این عمل با استخوان فک جوش می خورد. ایملنت خود نیز دو روش جداگانه به نام های اندوستال و ساب پریوستئال دارد. روش ساب پریوستئال برای کسانی به کار می رود که تراکم استخوان کافی در ناحیه فک ندارند. این روش نسبت به روش اندوستال، دوره درمان کوتاه تر و به خاطر جوش نخوردن با استخوان فک، استحکام کمتری دارد.
فرایند کاشت دندان به روش ایمپلنت چگونه است؟
بعد از این که به یک دندانپزشک حرفه ای مراجعه کردید او پس از بررسی کامل دهان و دندان شما خواهد گفت که می توانید ایمپلنت را به یکی از دو روش فوری یا معمولی انجام دهید. برای بررسی معمولا از عکس رادیولوژی استفاده می شود. اگر استخوان فک به هر دلیلی کم باشد، پزشک از پودر استخوان برای تجدید و ترمیم آن استفاده می کند. در ایمپلنت سه ابزار به کار می رود که فیکسچر (پایه و پیچ)، تاج (پروتز و اباتمنت) و پیچ اتصال دهنده اباتمنت به فیکسچر هستند.
اگر ایمپلنت به روش معمولی انجام شود، پزشک ابتدا دندان های ناسالم را می کشد و سپس چند ماه به لثه زمان می دهد تا ترمیم شود. بعد از ترمیم، نوبت به قرار گرفتن فیکسچر ها روی استخوان فک می رسد. بعد از قرار گیری ایمپلنت در لثه بین 3 تا 5 ماه طول می کشد تا تیتانیوم با استخوان فک جوش بخورد. در طی این مدت بیمار باید به صورت مرتب به دندانپزشک مراجعه کند تا وضعیت فیکسچر ها مورد بررسی قرار بگیرد. نهایتا بعد از طی این مرحله تاج و اباتمنت بر روی فیکسچر نصب می شود.
در روش ایمپلنت فوری این فرایند می تواند در یک یا دو مراجعه صورت بگیرد چرا که بعد از کشیده شدن دندان ها و قرار گرفتن فیکسچر در محل مورد نظر، دکتر می تواند بلافاصله تاج و اباتمنت را نیز بر روی آن قرار دهد.
مزایا و معایب ایمپلنت دندان
ایمپلنت دندان روشی موثر و کاربردی برای جایگزین کردن دندان های از دست رفته است. اولین مزیت این روش، طول عمر بالای دندان هایی است که کاشته می شوند، علاوه بر این دندان ها ظاهری کاملا طبیعی دارند. با ایمپلنت از استخوان فک هم مراقبت می شود، جویدن مواد غذایی راحت خواهد بود و بعد از طی مرحله نهایی کاشت، دوره نقاهت کوتاهی به بیمار تحمیل خواهد شد.
پیش از این که عوارض احتمالی ایمپلنت دندان را بیان کنیم باید این نکته را بگوییم که احتمال رخ دادن این عوارض زمانی بالاست که عمل شما به وسیله یک دندانپزشک متخصص باتجربه انجام نشود. ایجاد عفونت، شل شدن ایمپلنت، لق شدن دندان های اطراف، طولانی شدن دوره بهبودی، جابه جا شدن ایمپلنت و حساس شدن سینوس ها از جمله عوارضی هستند که احتمال بروز آن ها بعد از ایمپلنت وجود دارد.
کاشت دندان با استفاده از روش بریج
بریج در زبان انگلیسی به معنای پل است. علت این نامگذاری احتمالا به این خاطر است که برای استفاده از این روش باید دو دندان سالم در دو طرف فضای خالی لثه وجود داشته باشد. در روش بریج، دندان های ساخته شده یک شکاف را پر می کنند و دندان های طبیعی اطراف به استحکام آن ها کمک خواهند کرد. بریج ثابت سنتی، بریج کانتیلور، بریج دندان معمولی، بریج دندان مریلند و بریج پشتیبانی شده با ایمپلنت مدل های مختلف بریج دندان هستند. پیش از این که ادامه مبحث پل را بخوانید بهتر است دو مورد را درباره این روش برایتان توضیح دهیم. مورد اول دندان اباتمنت است که در واقع تاج های اطراف دندان کاذب می باشد که بر روی دندان های طبیعی قرار می گیرند. مورد دوم پونتیک است که همان دندان کاذب یا مصنوعی می باشد.
پل های سنتی، که متداول ترین مدل بریج هستند، از دو یا چند تاج و یک یا چند دندان فیلر تشکیل می شود. در واقع در این روش تاج ها هستند که پل را ثابت نگه می دارند. بریج کانتیلور بیشتر برای کسانی که در یک طرف فضای خالی، دندان دارند مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش پونتیک به اباتمنت متصل می شود. بریج دندان مریلند بیشتر برای دندان های جلو مورد استفاده قرار می گیرد. در این مدل آلیاژهای بال مانندی به دندان کاذب متصل است که از دو طرف به پشت دندان های طبیعی متصل می شوند. بریج بر پایه ایمپلنت شبیه به همان پل سنتی است با این تفاوت که در این روش دندان ها با استفاده از ایمپلنت در جای خود فیکس می شوند.
فرایند کاشت دندان به روش بریج چگونه است؟
برای انجام بریج دندان به حداقل دو نوبت مراجعه به دندانپزشک نیاز دارید. در ویزیت اول دندانپزشک دندان های اطراف فضای خالی را تغییر شکل داده و بخشی از مینا و عاج آن ها را برمی دارد تا فضا برای تاج های مصنوعی آماده شود. در مرحله بعدی یک اسکن دیجیتال یا ایمپرشن از دندان ها تهیه می شود، این اسکن دیجیتال به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد تا براساس آن دندان های کاذب و تاج ها تهیه شوند. دندانپزشک یک پل موقت بر روی دندان شما قرار می دهد تا در طی مدتی که آزمایشگاه این دندان های کاذب را می سازد، از مناطق حساس دهان محافظت شود.
در ویزیت بعدی دندانپزشک، بریج موقت را برمی دارد و به جای آن بریج دائمی که توسط آزمایشگاه ساخته شده را قرار می دهد. دندانپزشک تمام تلاشش را خواهد کرد تا زاویه دندان به درستی تنظیم شود تا هم در جویدن مشکلی نداشته باشید و هم زیبایی دندانتان حفظ شود.
مزایا و معایب بریج دندان
هزینه بریج دندان نسبت به روش های مشابه پایین تر است. این را شاید بتوان مهم ترین مزیت آن دانست. با استفاده از بریج نیروی وارده به دندان ها هنگام جویدن غذا یکسان خواهد بود. از دیگر مزایای بریج این است که از حرکت کردن دندان یا کج شدن دندان های دیگر جلوگیری می کند. ظاهر دندانی که با شیوه بریج در دهان قرار می گیرد کاملا طبیعی است و طرح لبخندتان را زیباتر خواهد کرد.
اصلی ترین عیب بریج دندان این است که برای نصب آن حتما باید دندان های اطراف فضای خالی سالم باشند. علاوه بر این اگر بریج درست نصب نشود خطر پوسیدگی و آسیب به این دندان ها افزایش پیدا خواهد کرد. گاهی هم دندان های اطراف آنقدر محکم نیستند که دندان کاذب را نگه دارند در نتیجه بریج خراب می شود. برخلاف ایمپلنت که دوره استفاده از آن طولانی مدت است، بریج دندان را باید هر چند وقت یک بار تعویض کرد.
کاشت دندان مصنوعی
استفاده از دندان مصنوعی به جای دندان های طبیعی از دست رفته نیز یکی از راه های مرسوم است. این پروتزها معمولا از اکریلیک یا فلز ساخته می شوند. اگر یک یا چند جای خالی دندان وجود داشته باشد، دندان مصنوعی با استفاده از میله های نازک فلزی نگه داشته و روی فک محکم می شوند. اگر فردی تمام دندان های خود را از دست داده باشد باید ست پروتز کامل دندان تهیه کند.
مزایا و معایب دندان مصنوعی
نسبت به دیگر روش ها، کاشت دندان مصنوعی حداقل ناراحتی و تحریک فک را به دنبال دارد و علی رغم آن ها استفاده از این روش نیازمند شرایط خاصی نیست. قیمت دندان مصنوعی نسبت به دیگر روش های کاشت دندان ارزان تر است. دندان مصنوعی کاملا متناسب با دهان بیمار طراحی می شود به همین خاطر، شخص استفاده کننده کاملا راحت خواهد بود.
از طرفی برخی بیماران با وجود میله های فلزی داخل دهان راحت نیستند. علاوه بر این دندان های مصنوعی بعد از مدتی فرسوده می شوند و باید آن ها را تعوبض کرد اگرچه فرایند تعویض آن ها پیچیده نیست.
سخن پایانی
در این مقاله روش های مختلف کاشت دندان را بیان کردیم. این که کدام یک از این روش ها برایتان مناسب است بستگی به خود شما و تشخیص دندانپزشکتان دارد. هزینه کاشت دندان یکی از مهم ترین دغدغه های بیماران است که با توجه به آنچه خواندیم، دانستیم که طیف مختلفی از هزینه ها را شامل می شود و هرکسی بسته به نیاز و وسع مالی خود می تواند نسبت به جایگزین کردن دندان های از دست رفته اقدام کند.