برای مرتب کردن دندان ها سال هاست که از روشی به نام ارتودنسی دندان استفاده می شود. ارتودنسی یک درمان کاملا اطمینان بخش است و بعد از طی دوره درمان، مشکلات فک و دندان بیمار به طور کامل برطرف خواهد شد. با این حال عواملی هستند که باعث شکست درمان ارتودنسی می شوند. دندان عقل گاهی می تواند یکی از این عوامل باشد. سوال اینجاست که چه زمانی دندان عقل مانع به ثمر رسیدن درمان ارتودنسی می شود و چه زمانی لازم است دندانپزشک نسبت به کشیدن دندان عقل پیش از ارتودنسی اقدام کند. در این مقاله به بررسی پاسخ این سوالات خواهیم پرداخت.
دندان عقل نهفته و نیمه نهفته چیست؟
زمانی که دندان عقل به هر دلیلی داخل لثه گیر کند و بیرون نیاید به آن دندان عقل نهفته و در صورتی که تنها نیمی از آن از لثه خارج شود به آن دندان عقل نیمه نهفته می گویند. این اتفاق زمانی می افتد که فک کوچک تر از حد نرمال باشد یا اندازه یک یا چند دندان بیش از حد معمول باشد. این دلایل، فضای کافی برای رشد را از بین می برند، در نتیجه دندان عقل نمی تواند از جای خود خارج شود یا به صورت زاویه دار خارج می شود که هر دوی این ها می تواند آسیب زا باشد.
ارتودنسی و دندان عقل چه ارتباطی به هم دارند؟
دندان عقل در حالت طبیعی خود یعنی زمانی که کاملا از لثه خارج شده است مشکلی برای ارتودنسی ایجاد نمی کند، ولی زمانی که حالت نیمه نهفته یا نهفته داشته باشد باعث بهم ریختگی دندان ها می شود و با اهداف ارتودنسی در تضاد است. به همین خاطر در برخی موارد دندانپزشک پیش از شروع ارتودنسی دندان عقل را می کشد.
گاهی از ارتودنسی برای جابه جایی دندان عقل نیز استفاده می شود. برای این کار، براکت و سیم برای ایجاد فشار و نیرو جهت جابه جا کردن دندان عقل به کار می رود. این کار گاهی درد و سایش دندان را برای بیمار به همراه می آورد به همین خاطر کشیدن دندان عقل توصیه می شود.
کشیدن دندان عقل پیش از ارتودنسی دندان با چه اهدافی انجام می شود؟
اگر لازم باشد دندان عقل پیش از ارتودنسی کشیده شود، این کار با اهداف زیر انجام خواهد شد:
ایجاد فضای کافی در دهان
دندان عقل تازه بعد از پایان رشد دندان های دیگر شروع به رشد می کند. برخی مواقع بعد از این فرایند، فضایی برای رشد دندان عقل باقی نمی ماند در نتیجه این دندان باعث تراکم دندان های دیگر در فک و دهان می شود. در این حالت با کشیدن دندان عقل پیش از ارتودنسی فضای لازم برای جابه جایی و حرکت دندان ها ایجاد خواهد شد.
پیشگیری از ارتودنسی های بعدی
در صورتی که دندان عقل در جای مناسب خود قرار نداشته باشد ممکن است بعد از انجام ارتودنسی باعث بازگشت دندان ها و تغییر در بایت آن ها شود. برای درمان این مسئله نیاز به انجام ارتودنسی دوباره است به همین خاطر برای پیشگیری از این اتفاق دندانپزشک قبل از شروع ارتودنسی، دندان عقل را می کشد.
جلوگیری از فشار و عفونت
زمانی که دندان عقل نتواند به خوبی و به شکل طبیعی رشد کند، به دندان های کناری فشار وارد خواهد کرد، این مسئله باعث کج شدن آن ها خواهد شد. همچنین به خاطر نفوذ باکتری ها و ذرات مواد غذایی بین دندان و لثه، ممکن است عفونت ها و التهابات لثه بوجود بیاید که با کشیدن دندان عقل از این مشکلات پیشگیری می شود.
چه زمانی کشیدن دندان عقل پیش از انجام درمان ارتودنسی نیاز است؟
زمانی دندان پزشک تصمیم می گیرد پیش از ارتودنسی، دندان عقل را بکشد که موارد خاصی را درباره این دندان مشاهده کند. از جمله مواردی که روی این تصمیم اثر می گذارد، داشتن دندان درد است. دندان عقل می تواند باعث دندان درد شدید شود که باعث خواهد شد بیمار در طول دوره ارتودنسی کلافه باشد و اذیت شود.
همچنین گاهی دندانپزشک تشخیص می دهد دندان عقل از حرکت دندان ها در طول دوره ارتودنسی جلوگیری خواهد کرد. در این صورت هم بهتر است پیش از شروع درمان ارتودنسی دندان، دندان عقل کشیده شود.
گاهی دندانپزشک تشخیص می دهد که وجود و رشد دندان عقل می تواند بعد از پایان دوره ارتودنسی دندان، نتایج درمان را خراب کند. به همین خاطر برای پیشگیری از این موضوع پیش از شروع درمان ارتودنسی، دندان عقل کشیده می شود.
حالت های دیگری نیز وجود دارد که دندانپزشک تشخیص می دهد دندان عقل می تواند به سایر دندان ها، استخوان فک یا اعصاب فک و دندان آسیب وارد کند. در این صورت هم دندانپزشک، دندان عقل را پیش از شروع درمان ارتودنسی دندان خواهد کشید.
آیا کشیدن دندان عقل بعد از درمان ارتودنسی دندان نیز امکان پذیر است؟
اگر شرایط دندان عقل به گونه ای باشد که پیش از ارتودنسی نتوان آن را کشید یا لزومی به کشیدن آن نباشد، می توان بعد از درمان ارتودنسی نسبت به کشیدن آن اقدام کرد. در کل ارتودنسی مانعی برای کشیدن دندان عقل، ایجاد نخواهد کرد ولی این نکته را به یاد داشته باشید که کشیدن دندان عقل مستلزم شرایط و دلایل خاص خود است.
دندان عقل ممکن است با فشار به دندان های جلویی موقعیت آن ها را بعد از ارتودنسی تغییر دهد یا مشکلاتی مانند تراکم استخوان به وجود بیاورد. در اینگونه موارد دندانپزشک تصمیم می گیرد نسبت به کشیدن دندان عقل ییمار اقدام کند. وقتی برای ارتودنسی نزد متخصص می روید، اگر نیاز به چنین کاری باشد دندانپزشک خودش این موضوع را با شما در میان خواهد گذاشت.
برای قرار دادن براکت های ارتودنسی حتما باید تا کشیدن دندان عقل صبر کرد؟
دندان های عقل معمولا از سنین 17 تا 21 سالگی شروع به رشد می کنند. اگر شخصی پیش از این زمان مشکلات مربوط به ارتودنسی را داشته باشد و بخواهد تا زمان روییدن دندان عقل صبر کند، ممکن است با مشکلاتی نظیر وخیم تر شدن شرایط دندان ها روبه رو شود. ضمن این که باور بر این است که انجام ارتودنسی و حل مشکلات دندانی در سنین کودکی و نوجوانی راحت تر است و در بزرگسالی با دردسر و طول درمان بیشتری همراه خواهد بود.
حتی زمانی که براکت های ارتودنسی روی دندان ها قرار دارند، می توان دندان عقل را کشید، در نتیجه حتی اگر در میانه درمان ارتودنسی، دندان عقل شروع به روییدن و رشد کردن کند می توان بدون ایجاد اختلال در روند درمان ارتودنسی نسبت به کشیدن آن اقدام کرد. اگر دندان عقل در شرایط سالم باشد، در دوره درمان ارتودنسی می تواند رشد طبیعی خود را دنبال کند.
وضعیت دندان عقل چگونه تشخیص داده می شود؟
امروزه دندانپزشک ها با استفاده از ابزارهای مختلف می توانند اطلاعات دقیق و کامل درباره دهان و دندان بیمار کسب کنند. برای تشخیص وضعیت دندان عقل هم دندانپزشک از عکس های رادیولوژی استفاده می کند. این عکس ها به خوبی به او نشان می دهد که دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته در چه شرایطی قرار دارد و آیا نیاز به کشیدن آن پیش از شروع درمان ارتودنسی هست یا خیر.
کشیدن دندان عقل پیش از ارتودنسی دندان جای سوالات و ابهامات زیادی داشت که در این مطلب سعی کردیم به اکثر آن ها پاسخ دهیم. وقتی به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید، او با بررسی دقیق وضعیت دهان و دندان شما بهترین راه را پیش روی شما قرار خواهد داد. ممکن است این راه کشیدن دندان عقل باشد یا حتی طبق تشخیص او اصلا نیازی به کشیدن دندان عقل نداشته باشید.