دندان قروچه یا Bruxism یک مشکل غیرارادی است که افراد به دلیل استرس و فشار عصبی آن را در خواب تجربه می‌کنند. این مشکل باعث ایجاد درد در فک و دندان‌ها می‌شود و برای جلوگیری از آسیب‌های شدید و درمان آن باید حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.
اکثر افرادی که در خواب دندان قروچه دارند از وجود آن مطلع نیستند و معمولاً اطرافیان با شنیدن صدای این عارضه، فرد را مطلع می‌کنند. اگر احساس می‌کنید دندان‌های شما لغ شده یا صبح‌ها پس از بیدار شدن از خواب احساس درد در فک و دندان‌ها دارید، بهتر است به وجود دندان قروچه در خواب شک کنید.
براکسیسم قابل درمان است و معمولاً دندانپزشک در اولین اقدام استفاده از نایت گارد (Night Guard) را توصیه می‌کند. اگر شما هم کنجکاو شده‌اید که علت اصلی دندان قروچه چیست، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
دندان قروچه چیست؟
Bruxism یک اختلال شایع در خواب است که به سایش دندان‌ها روی هم یا فشار دادن شدید آن‌ها اشاره دارد. این مشکل در حدود 10 درصد بزرگسالان و 15 درصد کودکان به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود.
اگر مرتباً دندان‌های خود را هنگام خواب بر روی هم فشار می‌دهید، احتمالاً دچار مشکل دندان قروچه یا براکسیسم هستید. این بیماری ممکن است منجر به درد و ناراحتی در عضلات فک، دندان‌ها، و مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شود.
مهم است بدانید که عدم پیگیری و درمان دندان قروچه یا براکسیسم (Bruxism) می‌تواند به مشکلات دندانی جدی منجر شود، از جمله شکستگی و لب‌پرشدن آن‌ها. بسیاری از افراد پس از ایجاد آسیب جدی ناشی از این عارضه، به فکر درمان می‌افتند. خدمات دکتر زهرا شمسایی شامل معاینات دندانپزشکی است که با گردآوری بهترین دکترهای دندانپزشک، این موقعیت را به صورت مشاوره تلفنی، متنی یا تصویری برای شما فراهم کرده است.
انواع دندان قروچه یا براکسیسم
دندان قروچه یک بیماری غیرارادی در خوابیدن شناخته می‌شود. منتها در برخی مواقع احتمال بروز این عارضه در بیداری و به صورت ارادی نیز وجود دارد. به طور کلی می توان براکسیسم را شامل دو حالت زیر دانست :
براکسیسم بیدار:
دندان قروچه بیدار با ساییدن و فشار دادن دندان‌ها بر روی هم در طول روز رخ می‌دهد. دلیل واقعی این عارضه فشار روانی ، بی‌تابی ، عصبانیت یا تمرکز شدید روی چیزی است. در اغلب حالات براکسیسم بیدار را می‌توان با توجه بیشتر متوقف کرد و احتیاج به درمان جدی ندارد. بهترین راه حل به منظور از بین بردن این نوع دندان قروچه مدیریت استرس و آموزش راه‌های آگاهی بخش به منظور کاهش تعداد دفعات بروز آن خواهد بود.
براکسیسم خواب:
چنانچه دندان قروچه در خواب رخ می دهد، احتمال پیدایش آسیب در فک و دندان‌ها به دلیل عدم آگاهی از وقوع آن بیشتر است . یکی از بزرگترین مشکلات براکسیسم در خواب این است که شما از میزان فشار و سایش دندان ها مطلع نیستید و این موضوع می تواند منجر به آسیب شدید همچون سردرد یا شکستگی دندان‌ها بشود.
علائم دندان قروچه
پیدایش علائم زیر نشان دهنده بیماری دندان قروچه خواهد بود که می‌تواند برای مدیریت و از بین بردن آن‌ها می‌توان با پزشک دندانپزشک در ارتباط باشید:
- سردرد
- درد صورت
- سوزش گوش
- اختلال خوابیدن
- درد عضلات فک
- قفل کردن عضلات فک
- دندان های لق و دردآور
- احساس کسالت هنگام غذا میل کردن
- سروصدا ناشی از برخورد دندان‌ها
- شکستگی یا لب پر شدن دندان‌ها
در حالت داشتن این‌گونه علائمی می‌توانید با مشاوره آنلاین دندانپزشکی مشورت نمائید و در صورت لزوم به صورت حضوری به پزشک دندانپزشک رجوع نمائید .
علت دندان‌قروچه
اصلی‌ترین علت‌های ایجاد براکسیسم (Bruxism) عبارتند از :
- استرس و بیقراری
- اختلالات خوابیدن
- قرار نگرفتن درست دندان‌ها روی هم
- استفاده از دخانیات
عوامل پیدایش دندان قروچه
عوامل زیر احتمال پیدایش دندان قروچه را افزایش می‌دهند :
سن : دندان قروچه در کودکان نسبت به بزرگسالان شایع‌تر خواهد بود .
شخصیت : اشخاص پرخاشگر ، رقابتی و بیش فعال بیشتر در معرض ابتلا هستند .
دارو‌ها : این بیماری می تواند عوارض جانبی داروی ضدافسردگی باشد .
وراثت : وجود سابقه دندان قروچه در فامیل ، احتمال ابتلای سایر اعضا را بیشتر می کند .
اختلالات : این عارضه می‌تواند با برخی اختلالات سلامت روان مثل پارکینسون ، غش ، رفلاکس معده به مری ، اختلال ADHD (کمبود توجه/بیش فعالی) و زوال عقل مرتبط باشد .
روش تشخیص براکسیسم (Bruxism)
پزشک دندانپزشک به منظور تایید یا رد دندان قروچه ابتدا وضعیت ماهیچه های فک (TMJ)، دندان‌ها (سفتی عضلات فک ، شکستگی یا لب پر شدن ، نحوه روی هم قرار گرفتن آن‌ها) و میزان آسیب لثه را با معاینه فیزیکی بررسی می‌کند .
آن‌گاه با پرسیدن سوالاتی در خصوص صحت دندان‌ها، کیفیت خوابیدن شما، میزان استرس روزانه، دارو‌های مصرفی و علائم براکسیسم تشخیص نهایی خود را اعلام خواهد کرد. در بعضی از موارد به منظور تشخیص بهتر به تصویربرداری رادیولوژی از فک و دندان یا پلی سومنوگرافی (تست خواب) نیاز خواهد بود.
درمان دندان قروچه
در اغلب موارد براکسیسم نیاز به درمان نخواهد داشت. برای اینکه کودکان با رشد سنی دیگر با این مشکل مواجه نمی‌شوند و بیشتر بزرگسالان آن قدر محکم به دندان های خود فشار نمی آورند که احتیاج به شفا دندان قروچه باشد.
ولی در صورتی که علائم دردناک رویت کردید یا با صدمات دندانی روبه رو شدید باید حتما برای درمان آن اقدام کنید . درمان دندان قروچه بزرگسالان در خواب شامل حالات زیر می شود :
1 . رویکرد دندانپزشکی
پزشک دندانپزشک در ابتدا به منظور درمان دندان قروچه بزرگسالان در خواب از روش های پایین استفاده می کند :
محافظ دهان : این ابزار که از لاستیک نرم ساخته شده و هنگام خواب مورد استفاده قرار می‌گیرد ، سبب جدا ماندن دندان‌ها از هم و جلوگیری ازساییدگی آن‌ها می شود .
اصلاح دندان ها : درصورتی‌که سایش دندان‌ها توانایی جویدن خوراکی را مختل کند ، دندانپزشک به روش اصلاح آسیب دیدگی دندان‌ها ، شکل سطوح جویدنی آن را تغییر می دهد .
2 . روش روانشناختی
راه حل های پایین می‌توانند علائم ناشی از براکسیسم را التیام دهند و از ظهور دوباره آن ممانعت کنند :
مدیریت استرس : برای درمان این بیماری می توانید روش های تقویت آرامش همچون مدیتیشن را به کمک روانشناس بیاموزید .
تغییر رفتار : پس از آگاهی از دندان قروچه بایست با تمرینات مناسب زیر نظر دندانپزشک ، عادت فشار دادن فک و دندان های خود را بگذارید .
3 . درمان دندان قروچه با بیوفیدبک (Biofeedback)
در این رفتار با تجهیزات نظارتی آموزش‌های واجب برای کنترل فعالیت عضله فک به شما داده می‌شود .
4 . دارودرمانی
روش‌های معالجه دارویی متداول عبارتند از :
- شل کننده های عضلانی
- تزریق بوتاکس
- داروی کاهش دهنده استرس و بیقراری
روش پیشگیری از دندان قروچه
به منظور جلوگیری از دندان قروچه بهتر است :
- کاهش استرس و بیقراری
- تغییر عادات خواب به مرور زمان
- اجتناب از مصرف دخانیات
- تحت نظر بودن و معاینه منظم دندانپزشکی
- درمان مشکلات دندان همچون نامرتب بودن آن‌ها
- کاهش مصرف مواد محرک در عصر و بعد از شام همچون قهوه و چای کافئین دار
نتیجه گیری
دندان قروچه، فشار آوردن و ساییدن دندان‌ها بر روی هم است که در بیداری یا خواب به دلایل مختلفی از جمله استرس و فشار عصبی ایجاد می‌شود. برای جلوگیری از صدمات دندانی، بهتر است با مشاهده علائم براکسیسم، به سرعت به دکتر دندانپزشک مراجعه کنید.
در این مقاله، به علائم، علت و راه‌کارهای درمانی این عارضه اشاره کردیم. آیا تاکنون با مشکل دندان قروچه مواجه شده‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
درمان دندان قروچه در کلینیک دندان پزشکی دکتر شمسایی با کادر مجرب و تجهیزات ویژه صورت می‌گیرد.