می‌توان گفت که فناوری کاشت ایمپلنت دندان تغییری اساسی در دندانپزشکی به وجود آورده است. این فناوری به ما این امکان را می‌دهد که گزینه‌های جایگزینی دندانی را ارائه دهیم که پیشتر غیرممکن به نظر می‌رسیدند.
آیا ۵۰ سال پیش، کسی می‌توانست تأثیرات گسترده ایمپلنت‌های دندانی و تغییر طرز فکر ما در مورد درمان‌های دندانپزشکی با استفاده از ایمپلنت را درک کند؟
برای آغاز، می‌توانیم تاریخچه فناوری ایمپلنت را بررسی کرده و به بررسی فناوری‌های روز و جدیدترین پیشرفت‌ها در زمینه ایمپلنت دندان بپردازیم.
تاریخچه مختصر فناوری ایمپلنت دندان
در سال ۱۹۶۵، اولین ایمپلنت دندان تیتانیومی در دهان کاشته شد و از آن زمان تا دهه ۱۹۸۰، ایمپلنتولوژی به عنوان روش اولیه برای جایگزینی دندان مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به ادغام خوب تیتانیوم با استخوان، ایمپلنت‌های دندان تیتانیومی به استاندارد مراقبتی تبدیل شده‌اند و به گونه‌ای عمل کرده‌اند که بیماران احساس می‌کنند که از دندان‌های طبیعی خود استفاده می‌کنند.
تکنولوژی فعلی ایمپلنت دندان
تا سال ۲۰۲۱، دندانپزشکی ایمپلنت از سریع‌ترین نرخ رشد در بین تمام خدمات دندانپزشکی برخوردار بوده است. در اینجا به بررسی فناوری‌های جدید در زمینه ایمپلنت می‌پردازیم. هرچند اکنون می‌توان از بسیاری از تکنیک‌هایی که در اینجا بحث خواهیم کرد استفاده کرد، اما هنوز برای پیشرفت بیشتر فناوری و دسترسی آسان‌تر به ایمپلنت برای همه بیماران، کارهایی برای انجام وجود دارد.
تکنولوژی های جدید ایمپلنت دندان
بسیاری از فناوری‌های جدید ایمپلنت دندانی که درباره آن‌ها صحبت خواهیم کرد، چندین سال است که وجود دارند. اما اینکه چگونه تولیدکنندگان، نوآوری‌ها و پیشرفت‌هایی را به این فناوری‌ها اضافه کرده‌اند که امکان استفاده از روش‌هایی که قبلاً امکان‌پذیر نبوده را فراهم کرده، نقطه‌ی تمایز آن است.
اسکنرها
در سال ۲۰۰۷، اسکنرهایی که در کنار صندلی دندانپزشکی طراحی شده بودند، برای جایگزینی قالب‌گیری‌های فیزیکی وارد صحنه شدند. این فناوری در حال تکامل است و چند سال است که امکان گرفتن قالب‌های دیجیتالی بسیار دقیق از بافت‌های سخت و مخاط برای ساخت پروتز فراهم شده است.
همانطور که در بسیاری از فناوری‌های جدید ایمپلنت دندان، زمانی که دندانپزشک برای اولین بار شروع به ثبت تصاویر دیجیتالی می‌کند، با یک منحنی یادگیری مواجه است و مدتی طول می‌کشد تا به مهارت موردنیاز دست یابد. اما هنگامی که به این تکنیک تسلط پیدا کند، هرگز به قالب‌گیری فیزیکی که ممکن است با خطاهایی مواجه شود، بازنگری نمی‌کند.
قالب‌های دیجیتال نیز برای بیماران دندانپزشکی تجربه‌ای نوآورانه ارائه می‌دهند. دیگر نیازی به قالب‌گیری‌هایی که ممکن است مشکل‌آفرین باشند، نیست. اسکن دیجیتال امکان فراهم می‌کند تا ترمیماتی که با ایمپلنت انجام می‌شوند، با دقت و راحتی بر اساس استانداردهای دقیق ساخته شوند و همچنین در زمان و تعداد بازدیدهای بعدی برای تنظیم، ذخیره‌ی وقت و هزینه‌ی بسیاری صرفه‌جویی کند.
تصویر برداری اشعه ایکس دیجیتال
تصویربرداری دیجیتال با اشعه ایکس برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ در دسترس قرار گرفت و در اواسط دهه ۱۹۹۰ به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت. بیماران در این روش تصویربرداری، نسبت به روش سنتی با استفاده از فیلم، با تابش بسیار کمتری مواجه می‌شوند.
علاوه بر این، تصاویر در این روش واضح‌تر هستند؛ نیاز به مواد شیمیایی مضر از بین می‌رود و تولید آن‌ها زمان کمتری می‌برد؛ ذخیره‌سازی تصاویر نیز آسان‌تر است و به صورت الکترونیکی بدون از دست دادن وضوح با سایر همکاران به اشتراک گذاشته می‌شوند. تصویربرداری اشعه ایکس دیجیتال، تکنولوژی جدیدی است که نحوه قرار دادن ایمپلنت دندان را متحول کرده و امکان دیدن سریع و آسان تصویر اشعه ایکس را در حین جراحی برای اطمینان از قرار دادن ایمپلنت مناسب فراهم می‌کند.
توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی (CBCT)
توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی (CBCT) برای اولین بار در سال ۲۰۰۱ در ایالات متحده معرفی شد. این سیستم اسکن با تشعشع کم به معنای واقعی کلمه، صدها تصویر دیجیتالی از دندان‌ها، فک‌ها، اعصاب و لثه‌ها را در حالی که در اطراف سر بیمار می‌چرخد، گرفته و این تصاویر توسط نرم‌افزار کامپیوتری گردآوری شده و به هم متصل می‌شوند تا تصویری سه‌بعدی از فک‌ها و ساختارهای اطراف ایجاد کنند که از هر زاویه‌ای در فضا قابل مشاهده باشد.
CBCT به بخشی جدای ناپذیر از برنامه‌ریزی درمانی برای جدیدترین جراحی‌های کاشت ایمپلنت دندان تبدیل شده است و به پزشک اجازه می‌دهد تا از ساختارهای حیاتی دوری کند (در حین انجام ایمپلنت به بخش‌های حیاتی آسیب نرسد)؛ کاشت ایمپلنت و زاویه‌دهی را بهینه کند و ناهنجاری‌ها و تومورهای بافت سخت را تشخیص دهد. همچنین، CBCT به پیشرفت رباتیک دندانپزشکی کمک کرده است.
رباتیک
برای اولین بار در سال ۲۰۰۲، از رباتیک برای قرار دادن ایمپلنت دندان استفاده شد و در سال ۲۰۱۷، سرانجام از سوی اداره غذا و دارو (FDA) مجوز استفاده را دریافت کرد.
رباتیک در ایمپلنت با استفاده از CBCT، با ارائه راهنمایی‌های فیزیکی و تعیین محدودیت‌های عمق، جهت و موقعیت مته، به منظور بهبود دقت بالینی، به آخرین فناوری کاشت ایمپلنت دندان تلاش می‌کند. این روش جراحی کمتر تهاجمی بوده و توانایی قرار دادن دقیق ایمپلنت‌های دندانی در بیمارانی را دارد که میزان استخوان آلوئول (alveolus )آن‌ها کاهش یافته است.
در حال حاضر، سیستم‌های هدایت شونده توسط ربات، نمی‌توانند در بیماران کاملاً بی‌دندان استفاده شوند. اما انتظار می‌رود که در آینده نزدیک، با پیشرفت تکنولوژی، این مشکل حل شود. اگرچه استفاده از رباتیک از نظر مالی برای اکثر پزشکان دور از دسترس است، اما با پیشرفت سریع فناوری، قیمت آن به‌طور قابل توجهی پایین‌تر خواهد آمد و به عنوان یک وسیله رایج‌تر برای کاشت ایمپلنت شناخته خواهد شد.
ایمپلنت‌هایی که برای قرار دادن فوری طراحی شده‌اند
اگرچه قرار دادن ایمپلنت‌های دندانی در محل‌های کشیدن دندان به یک عمل رایج تبدیل شده است، اما همیشه ممکن نیست ثبات اولیه را به دست آورد. خطر شکست ایمپلنت زمانی بیشتر می‌شود که کمیت یا کیفیت استخوان کافی برای ایمن سازی کامل ایمپلنت در تمام ابعاد در هنگام قرار دادن ایمپلنت فوری وجود نداشته باشد.
از سال ۲۰۱۴، تولیدکنندگان ایمپلنت این مشکل را شناسایی کردند و شروع به معرفی ایمپلنت‌هایی با سطوح ماکرو و میکروتوپوگرافیکی نمودند که به طور خاص برای افزایش پایداری اولیه و تسریع یکپارچگی استخوانی ایمپلنت طراحی شده‌اند. مطالعات تحقیقاتی بالینی در حال حاضر برای تعیین میزان موفقیت بلندمدت در حال انجام است.
ایمپلنت دندان سرامیکی
استفاده از سرامیک در ایمپلنت دندان در حال افزایش است و می‌توان پیش‌بینی کرد که در آینده بیشتر هم خواهد شد. بزرگ‌ترین دلیل این موضوع این است که سرامیک بدون فلز است و در برابر خوردگی بسیار مقاوم است. علاوه بر این، مواد سرامیکی با تشکیل یک پایه پایدار به طور کامل با استخوان فک ترکیب می‌شوند. همچنین این ماده کمتر به نوسانات دما حساس است و باکتری و پلاک کمتری روی آن رشد خواهند داشت.
ایمپلنت با پوشش آنتی باکتریال
پیشرفت بعدی در زمینه ایمپلنت دندان، استفاده از پوشش اصلاح شده ضد باکتریال دندانی است. این پوشش از عوارضی مانند التهاب یا پس‌زدن ایمپلنت جلوگیری می‌کند. همچنین، ایمپلنت را در برابر اسیدهای تولید شده در دهان که برای دندان‌های طبیعی هم مضر هستند، محافظت می‌کند و باعث می‌شود که پروتزها برای مدت زمان بیشتری دوام بیاورند.
آینده فناوری های جدید ایمپلنت دندان
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها و موانعی که جدیدترین فناوری ایمپلنت دندان باید بر آن غلبه کند، مشکل جمعیت سالمند است. این جمعیت در مقایسه با مقادیر استاندارد دارای میزان کمتری از حد ایده‌آل استخوان مورد نیاز برای ایمپلنت است یا ممکن است دارای مشکلات سلامتی باشند که برای موفقیت ایمپلنت مناسب نباشند. اکنون سوال این است که چگونه می‌توانیم ایمپلنت‌های دندانی را برای همه قابل دسترس قرار دهیم؟
نتیجه گیری
با توجه به پیشرفت روزافزون فناوری در حوزه پزشکی، روش‌های جدید و نوآورانه‌ای برای کاشت و ایمپلنت دندان به وجود آمده است. از جمله این روش‌ها می‌توان به استفاده از ایمپلنت‌های پانچی، ایمپلنت‌های لیزری، ایمپلنت‌های دیجیتال و … اشاره کرد که به شما امکان بازیابی دندان‌های سالم و زیبا را می‌دهند. این تکنولوژی‌های جدید، فرآیند کاشت دندان را سریعتر، دقیق‌تر و با کمترین درد و عوارض جانبی انجام می‌دهند.
در کلینیک دکتر زهرا شمسایی، از آخرین تکنولوژی‌های روز برای بیماران استفاده می‌شود و سطح تخصص در این دندانپزشکی بسیار بالاست که تاثیر گذار بر افزایش درصد موفقیت کاشت دندان دارد.