توجه به وراثت و نقش موثر آن در زندگی افراد، همواره موضوعی جذاب برای کارشناسان و پژوهشگران در حوزه‌های مختلف بوده است. با پیشرفت علم و اهمیت بررسی و پژوهش‌های گسترده در زمینه ارتباط مشکلات دندانی با وراثت، تحقیقات متعددی در این زمینه انجام شده است. نتایج این تحقیقات نشان می‌دهد که رابطه نزدیکی بین ساختار ژنتیکی فرد و بروز بیماری‌های دندانی مانند پوسیدگی دندان و بیماری‌های پریودنتال وجود دارد.
تحقیقات ژنتیکی دقیق توانسته است توضیح دهد که چرا برخی از افراد با وجود انجام عادات رفتاری مشابه مانند استفاده از مسواک یا رعایت رژیم غذایی، بیشتر به پوسیدگی دچار می‌شوند. این اطلاعات می‌تواند به عنوان راهنمایی برای پیشگیری از این بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
از پوسیدگی دندان چه میدانید؟
یکی از مشکلات دندانی شایع که بسیاری از افراد با آن مواجه می‌شوند، پوسیدگی دندان است. این پوسیدگی‌ها می‌توانند در سطوح مختلفی برای فرد مشکلاتی ایجاد کنند. عموماً پوسیدگی دندان زمانی رخ می‌دهد که برخی از باکتری‌های خاص موجود در دهان، قندهای دریافت شده را تجزیه می‌کنند و اسیدیته محیط دهان را افزایش می‌دهند. این اسیدها به مینای دندان حمله کرده و باعث پوسیدگی و درد دندان می‌شوند.
باید توجه داشت که پوسیدگی دندان به خصوص در بزرگسالان پایان نمی‌یابد و ممکن است افراد بزرگسال را به بیماری‌های لثه مبتلا کند. برخی از باکتری‌ها باعث التهاب لثه می‌شوند که می‌تواند بافت لثه را تخریب کند یا دندان‌ها آسیب ببیند. اطلاعات در مورد دلایل و عواملی که موجب پوسیدگی دندان میشود، می‌تواند به شما کمک کند تا از ابتلا به این مشکل پیشگیری کنید.
چه عواملی باعث پوسیدگی دندان ها میشود؟
با اطمینان می‌توان اظهار داشت که عامل اصلی در ایجاد پوسیدگی‌های دندانی در هر سطحی، ارتباط مستقیمی با جنبه‌های سلامت و بهداشت فردی دارد. اگرچه وجود مسائل وراثتی نیز در ایجاد این نوع پوسیدگی‌ها نقشی دارد، اما به طور کلی، عوامل اصلی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
۱. دندان‌های شلوغ
۲. عدم شستشوی مناسب و صحیح دندان‌ها
۳. تغذیه نامناسب
۴. استفاده بیش از حد از مواد قندی
۵. بیماری‌ها
۶. مصرف نوشیدنی‌های اسیدی
۷. سیگار
۸. مصرف برخی داروها
۹. سندرم خشکی دهان
۱۰. کاهش بزاق دهان
۱۱. باکتری‌های موجود در دهان
۱۲. روش‌های مراقبت از دندان
۱۳. ساختار دندان
۱۴. پوسیدگی ژنتیکی دندان
پوسیدگی دندان چگونه تشخیص داده میشود؟
همانطور که اشاره شد، پوسیدگی دندان‌ها ممکن است به علت ژنتیک باشد، اما تشخیص آن که آیا این پوسیدگی مرتبط با ژنتیک است یا دلیل دیگری دارد، بستگی به علایم و نشانه‌های آن دارد که در صورت مشاهده فوری به پزشک مراجعه و درمان شود.
روش ساده‌تری برای تشخیص هر نوع پوسیدگی دندان، تغییر رنگ دندان‌هاست. آغاز پوسیدگی دندان معمولاً با تغییر رنگ دندان به قهوه‌ای و زرد شروع میشود. علاوه بر این، نشانه‌های زیر زمانی که دندان‌ها شروع به پوسیدگی می‌کنند، ممکن است ظاهر شوند:
۱. حساسیت دندان
۲. درد هنگام خوردن غذا
۳. بوی بد دهان
۴. گیر کردن مواد غذایی در بین دندان‌ها
و…
آیا پوسیدگی دندان‌ها و ژنیتیک با هم در ارتباط هستند؟
حالا زمان مناسبی است که به پرسش اصلی این بحث بپردازیم، یعنی آیا پوسیدگی‌ها و ژنتیک فرد با یکدیگر ارتباط دارند یا اینکه واقعا هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که داشتن دندان‌های شکننده، پوسیده یا زرد ممکن است به عواملی مانند سلامت و بهداشت دهان برگرده، اما این مشکلات ممکن است علت ژنتیکی نیز داشته باشند.
به دلیل وجود مشکلات زمینه‌ای و مادرزادی مانند کوچک بودن فک، دندان‌های شلوغ و…، این مشکلات می‌توانند شدت بخشیدن به پوسیدگی‌ها را تسهیل کنند. با توجه به نتایج تحقیقات محققان در این زمینه، نمی‌توان به طور مستقیم پوسیدگی دندان را به ژنتیک و ارث ربط داد، اما لازم است تا اذعان کنیم که ناهنجاری‌های ژنتیکی می‌توانند به طور غیر مستقیم در این مشکل دخیل باشند.
رابطه ژن‌ها و پوسیدگی دندان
همانطور که اشاره شد، نحوه‌ی رشد دندان‌ها تأثیر مستقیمی بر روی پوسیدگی دندان‌ها دارد. ممکن است دندان‌ها به صورت کامل رشد نکنند و یا مینای دندان مقاومت کافی نداشته باشد، که در این صورت ژن‌ها می‌توانند تأثیر مستقیمی داشته باشند. همچنین، ژن‌هایی که از والدین به ارث می‌بریم، می‌توانند بر روی نحوه‌ی رشد دندان‌هایمان تأثیر بگذارند. دندان‌های کج و شلوغ و در هم می‌توانند محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها و افزایش پوسیدگی دندان‌ها فراهم کنند.
باید توجه داشت که نباید والدین و اجداد خود را در مورد پوسیدگی دندان سرزنش کرد، زیرا پوسیدگی قابل پیشگیری است. اگر شما بتوانید رژیم غذایی خود را اصلاح کنید، از دندان‌های خود به خوبی مراقبت کنید و به جدیت به پزشک متخصص مراجعه کنید، می‌توانید از پوسیدگی آن‌ها جلوگیری کنید.
راه های درمان پوسیدگی دندان
همیشه تأکید شده است که پیشگیری بهتر از درمان است، و این توصیه در حوزه دندانپزشکی به ویژه بسیار حائز اهمیت است. با توجه به هزینه‌های بالای درمان‌های دندانپزشکی، می‌توان ادعا کرد که همیشه بهتر است به موقع درمان شود تا از بروز مشکلات دندانی بیشتر جلوگیری شود. پوسیدگی دندان، چه علت ژنتیکی داشته باشد و یا به دلیل عوامل دیگری باشد، قابل درمان است از طریق روش‌های زیر:
۱. اگر فقط یک شکاف کوچک بر روی دندان‌ها وجود داشته باشد، با استفاده از وارنیش و خمیر دندان حاوی فلوراید، درمان میشود.
۲. در صورت ایجاد حفره، دندانپزشک با استفاده از دستگاه مخصوص، حفره را پر می‌کند و از موادی مانند طلا، آلیاژ نقره یا مواد کامپوزیت برای پر کردن حفره استفاده می‌کند.
۳. اگر حفره عمیق باشد و به عصب دندان رسیده باشد، ابتدا دندانپزشک پالپ و پوسیدگی دندان را از بین می‌برد، سپس دندان را پر می‌کند و در صورت نیاز، دندان را روکش می‌کند.
نتیجه گیری
مهم است به این نکته توجه داشته باشید که ژنتیک و به طور کلی ژن‌هایی که از خانواده و اجداد ما به ما ارث می‌رسند، می‌توانند نقش موثری در بروز بسیاری از واقعه‌ها در بدن ما داشته باشند. لذا لازم است به یاد داشته باشیم که در همه چیز، اولین گزینه مورد بررسی ژنتیک خانوادگی قرار دارد، اما از آن مهم‌تر باید بدانیم که موضوعات و واقعه‌هایی که برای بدن ما رخ می‌دهند، همگی این قابلیت را دارند که در صورت تشخیص به موقع به طور کامل رفع یا کنترل شوند.
پس باز هم این نکته را تاکید می‌کنیم که فراموش نکنید، مراجعات دوره‌ای، استفاده صحیح از مسواک و آگاهی از نحوه صحیح مسواک زدن، استفاده منظم از نخ دندان، و در نهایت استفاده از دهانشویه همگی ضامن سلامت دهان و دندان‌های شما هستند. در مراجعات دوره‌ای منظم، می‌توانید بسیاری از مشکلات و واقعه‌های مربوط به دهان و دندان خود را در همان ابتدا تشخیص داده و اقدام به درمان کنید. در این صورت، این مشکلات نه تنها برای شما دردسر آفریده نمی‌شوند، بلکه از نظر هزینه هم برای شما مقرون به صرفه خواهند بود.